SERIA : Wydziedziczone. Tom 1-3. Gorzej urodzona. Niespełniona miłość. Tajemnice z przeszłości - Mirosława Kareta

Rozpoczynając lekturę sagi pod tytułem „Wydziedziczone” nie miałam żadnych oczekiwań. O Mirosławie Karecie usłyszałam po raz pierwszy w dniu otrzymania propozycji patronackiej i dopiero po zapoznaniu się z krótką notą biograficzną stwierdziłam, że istnieje spora szansa, iż jestem idealnym odbiorcą tych książek.

„Wydziedziczone” to seria, która z całą pewnością nie została stworzona według żadnego aktualnie modnego szablonu. Po pierwsze, akcja została umiejscowiona na przełomie XIX i XX wieku, co stanowi przyjemną odmianę od powieści poruszających wątek drugiej wojny światowej eksploatowany ostatnio do granic mojej czytelniczej wytrzymałości. Po drugie, Mirosława Kareta w swoich podziękowaniach wieńczących trzeci, ostatni tom pisze tak: Przedstawiając fakty i ludzi, starałam się nie nadużywać prawdy historycznej i zachować wiarygodność. Dlatego wiele dialogów w książce stanowią cytaty lub parafraza źródeł pisanych. Uważam, że ten zabieg pozwolił na stworzenie wyjątkowej przestrzeni do kreowania losów głównej bohaterki. Dzięki niemu Józia, uboga dziewczyna z nizin, staje się częścią wielkiej historii w zupełnie niewymuszony sposób.

Ciąg wydarzeń sprawia, że sukcesywnie poznaje tajniki poszczególnych grup społecznych, począwszy od niepiśmiennych chłopów, poprzez mieszczan, a skończywszy na arystokracji. Przemieszcza się ulicami Krakowa jakby faktycznie kiedyś istniała. Moim zdaniem to jeden z największych atutów „Wydziedziczonych”, jednak ostrzegam, że nie wszystkim może się spodobać. Należę do osób, które pasjonują się przeszłością i taki sposób prowadzenia tej powieści bardzo mi odpowiadał. Poruszanie się pomiędzy fragmentami wypowiedzi zachowującymi oryginalną pisownię z tamtych lat a fikcją literacką stworzoną przez pisarkę daje poczucie lepszego zrozumienia tamtejszej rzeczywistości. Na kartach „Gorzej urodzonej”, „Niespełnionej miłości” i „Tajemnic z przeszłości” można spotkać wielu wybitnych malarzy czy polityków. Ich pojawienie się jest tak naturalne, że z trudem udaje się zachować dystans do ludzi dobrze znanych nam z podręczników szkolnych, których posągowy obraz zbudowano przez lata edukacji w naszych głowach. Mirosławie Karecie udało się zarysować pełen przekrój społeczny bez nudy i moralizatorskiego tonu. Jest przewodnikiem po losach kogoś, kto miał niewielki wpływ na to, co przez wiele lat spotykało go w życiu.

Bez wątpienia „Wydziedziczone” wyróżniają się nie tylko językiem i zgodnością historyczną, ale i niezwykłą emocjonalnością. Samotność, której wielokrotnie doświadcza Józia, niemoc w sprawach, które z dzisiejszej perspektywy wydają się łatwe do osiągnięcia (wykształcenie, samostanowienie czy prawa obywatelskie) łapią za serce mimo iż autorka nie stosuje żadnych dodatkowych zabiegów, by tak właśnie się stało. Opisuje świat takim, jakim on był w rzeczywistości - nic więcej. Dawno nie związałam się tak z żadną bohaterką, jak z Józią. Jestem przekonana, że te książki zostaną w moim sercu na bardzo długo i zapamiętam je jako jedne z najlepszych, które przeczytałam.

Mirosława Kareta zaskarbiła sobie mój szacunek i czytelniczą sympatię tym, że nikogo nie naśladuje, a wręcz przeciwnie - w Jej twórczości wyraźny jest rys indywidualizmu i twórczego myślenia. W opisanej przez Nią historii pojawia się wątek miłosny, ale i w tym przypadku jest on prowadzony w sposób niezwykle rzeczowy. W życiu młodej dziewczyny, która istniała po to, aby służyć państwu, nie było miejsca na romantyczne uniesienia. Aby znaleźć swoje miejsce i osiągnąć spokój potrzebuje wielu lat ciężkiej fizycznej pracy, upokorzeń i cierpienia. Towarzyszenie jej od wczesnych lat młodości aż do śmierci, obserwacja zmian zachodzących nie tylko w ciele, ale przede wszystkim w sposobie pojmowania sensu istnienia było wielkim przeżyciem. Niewiele jest takich sag, które pragnę czytać bez końca. Ta z pewnością do nich należy.